نوشتن پایان نامه – آموزش و مراحل انجام
مراحل نوشتن پایان نامه: مشکلات
در اینجا به برخی از مشکلات رایج می پردازیم و برای پیشگیری از آن توصیه هایی مطرح می کنیم . هدف ما دراین بخش این است که به شما کمک کنیم مراحل انجام پژوهش و مراحل نوشتن پایان نامه را پیش بینی و برنامه ریزی کنید تا با مشکلات کمتری روبه رو شوید.
اولین مسئله این است که چگونه زمان را به درستی مدیریت کنیم . آلبرت اینشتین(1974)زمان را چنین تعریف می کند: رخ دادن رویدادها در یک توالی .از این تعریف چنین بر می آید که استفاده ی کارآمد از زمان یعنی مدیریت رویدادهای متوالی به طور کارآمد. اما منظور از «کارآمد»(effective)چیست؟
عبارت مترادف آن ممکن است «دست یابی به نتایج »دلخواه باشد.
مدیریت کارآمد رویدادها یعنی سازمان دهی امور به نحوی که نتایج دلخواه به دست آیند . چون بیشتر فعالیت های زندگی ، به ویژه طرح های پژوهشی ، شامل زنجیره ای از رویدادها هستند ، مدیریت کارآمد زمان یعنی مدیریت کارآمد رویدادها و رسیدن به هدف که همان تکمیل پایان نامه یا رساله است.
اهداف را تعیین کنید
تعیین هدف ، شروع موفقیت آمیز پژوهش است. اهداف دقیق ، ویژگی های مشترکی دارند . هدف های دقیق بیان می کنند « چه موقع » به «چه چیزی» می رسید . برای این که هدف ، اثر بخشی بیشتری داشته باشد ، باید بر اساس رفتار اندازه پذیر(Measurable behavior)تعریف شود.مثلا «من رساله ام را در 30 دی ماه تمام می کنم» یا « تا اول آبان مجوز اجرای پرسشنامه را می گیرم».
دشوارترین بخش تعیین هدف ، تصمیم گیری درباره ی « زمان» رسیدن به هدف است.
گاهی دیگران برای شما زمان تعیین می کنند. مثلا اغلب دانشجویان خارجی که دولت هزینه ی تحصیل آن ها را می پردازد باید در زمان مقرر، تحصیل خود را به پایان برسانند وبرای انجام وظیفه به کشور خود برگردند. روشن است که این روش ، سخت گیرانه تر از روشی است که پس از گذشت مدت زمان مشخص ، حمایت مالی از دانشجو را قطع می کند. روش دوم نیز سخت گیرانه تر از روشی است که محدودیتی برای پایان تحصیل دانشجو تعیین نمی کند . بنابراین اگر ناچارید پایان نامه یا رساله را در زمان مشخصی تمام کنید باید به دقت برنامه ریزی کنید و زمان را به درستی مدیریت کنید.
مراحل : کارها را زمان بندی کنید
پایان نامه یا رساله را مانند یک پروژه بزرگ در نظر بگیرید. در این پروژه بزرگ ، گام ها یا پروژه های کوچکتری وجود دارند که با انجام آن ها می توانید پروژه بزرگ را تمام کنید. می توانید گام های کوچک و توالی آن ها را به دقت مشخص کنید و در نتیجه ، به راحتی آن ها را مدیریت کنید . حال چگونه می توانیم گام های کوچک را مشخص کنیم؟
ابتدا به کارهایی که باید انجام دهید فکر کنید.
به قواعد رسمی و غیر رسمی توجه کنید . اگر قواعد را نمی دانید ، همین حالا آن ها را یاد بگیرید. فهرست کارهایی را که باید انجام دهید بر روی کارت های« 1510» بنویسید. جملات را به صورت امری بنویسید نه خبری . مثلا بنویسید :« آزمودنی ها را انتخاب کن »، «نسخه های صحافی شده را به کتابخانه تحویل بده ».چرا باید جملات را به صورت امری بنویسیم؟ چون بیان جملات به صورت امری نشان میدهد شما مسئول انجام کار هستید .
این دو جمله را باهم مقایسه کنید:
«آزمودنی ها را انتخاب کن» و « آزمودنی ها باید انتخاب شوند». اولین جمله دقیقا به شما نشان می دهد چه کاری باید انجام دهید. دومین جمله ، خبری است:آزمودنی ها باید انتخاب شوند ، چه خبر جالبی! شیوه ی سخن گفتن بر چگونگی رفتار ما تاثیر می گذارد. زبان قاطع با رفتار قاطع همراه است. میزان تاکید را دراین دو جمله مقایسه کنید :« سعی کن آزمودنی ها را انتخاب کنی » و « آزمودنی ها را انتخاب کن » . هدف ای خود را به صورت روشن بیان کنید و حتما آن ها را اجرا نمایید . بیان جملات امری نشان می دهد که شما مسئول انجام کار هستید و در نتیجه ، انگیزه ی بیشتری پیدا می کنید.
ما معمولا دانشجویان را وادار می کنیم فهرستی از اهداف را تعیین کنند.
دانشجویان برای اینکه بتوانند رساله ی خود را بنویسند باید فهرستی از گام های متوالی را انجام دهند . بسیاری از دانشجویان ، فهرست گام ها را مفید می دانند زیرا همه ی فرایند انجام پایان نامه یا رساله را عملیاتی می کند . ما برای تعداد یا توالی گام ها محدودیتی قائل نمی شویم.معمولا دانشجویان را تشویق می کنیم گام های کوچک و دست یافتنی تهیه کنند ، اما آن ها از نظر انتخاب تعداد و اندازه ی گام ها بسیار متفاوت عمل می کنند. ب
برخی دانشجویان هدف های بزرگ تعیین می کنند
مثل «پروپوزال را بنویس » در حالی که برخی دیگر هدف های کوچک تری تعیین می کنند ، مثل « چهارچوپ اولیه ی پروپوزال را بنویس »، «پنج صفحه ی اول پروپوزال را بنویس » یا «اولین پیش نویس را به استاد راهنما بده ».
دو روش برای مرتب کردن گام ها در مراحل نوشتن پایان نامه وجود دارد:
زنجیره سازی وارونه یا رو به عقب و زنجیره سازی رو به جلو . در زنجیره سازی وارونه از گام آخر شروع می کنید(مثلا تحویل نسخه های صحافی شده به کتابخانه ) اما در زنجیره سازی رو به جلو از گام اول شروع می کنید. این بهترین روش برای برنامه ریزی مراحل انجام پژوهش است، به ویژه اگر ناچار باشید در زمان مشخصی پژوهش را تمام کنید. اگر مشخص کردن گام های کوچک برای کل رساله سخت است، هدف های متوسط انتخاب کنید (مثلا تاییدیه پروپوزال را بگیر )و سپس هدف متوسط را به گام های کوچک تجزیه کنید.
در برخی روش های ابتکاری ، فهرست گام ها به صورت نمودار گردشی تهیه می شود و بسته به نتایجی که به دست می آید مسیرهای متفاوتی در نظر گرفته می شود.
برای مثال ، یکی از دانشجویان به این صورت نمودار گردشی تهیه کرده بود :« دفاع از رساله را با موفقیت انجام بده ». اگر جواب مثبت است با همسر و خانواده به اروپا سفر کن ، اگر جواب منفی است از طریق آگهی روزنامه ، درخواست کمک کن ! در همه ی مراحل انجام پایان نامه یا رساله ، کمی سبک سری و شوخ طبعی می تواند کمک زیادی بکند!
زمان رسیدن به هدف ها و گام ها را واقع بینانه برآورد کنید.
بیشتر دانشجویان زمان های رسیدن به هر هدف را کم برآورد می کنند. اگر حتی در نوشتن مطالب بسیار سریع باشید و پیشینه ی پژوهش را نیز جمع آوری کرده باشید ممکن است استاد راهنمایتان دو تا شش بار پیش نویس پیشینه و روش پژوهش را بخواند و ایراد بگیرد که وقت زیادی می گیرد یا ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا اعضای گروه ، پروپوزال را بخوانند . در برنامه ریزی زمانی با خودتان صادق باشید که چه کاری را در چه زمانی می خواهید انجام دهید. در برنامه ریزی زمانی، سایر افراد را نیز به حساب آورید ( مثل استاد راهنما، هیأت بررسی سازمانی ، همکاران پژوهش ). اگر نمی توانید زمان هر گام و ترتیب گام ها را به درستی تعریف کنید از سایر دانشجویان یا استاد راهنما کمک بگیرید.
مراحل نوشتن پایان نامه: جدول پیشرفت کار تهیه کنید
هنگامی که برای هر یک از گام های پایان نامه یا رساله ، زمان واقع بینانه تعیین کردید می توانید جدول آن را تهیه کنید. روش های متعددی برای این کار وجود دارند. می توانید از نمودار گانت(Gantt) یا تحلیل های پیچیده تر مثل « فن ارزیابی و بررسی برنامه »(PERT) استفاده کنید. این ابزارها ، ساختارهایی هستند که به برنامه ریزی کمک می کنند. مثلا نمودار گانت ، فهرست تکالیف و زمان انجام هرتکلیف را نشان می دهد. بسیاری از نرم افزارها ی برنامه ریزی پروژه ( مثل MsprojectTM ) می توانند در برنامه ریزی کارها به شما کمک کنند .
این ابزارها از نظر پیچیدگی و دقت ، تفاوت زیادی با هم دارند . نوع ابتدایی ابزارها شامل نمودارهای زمانی ساده است و نوع پیچیده ی آن ها شامل برآورد هزینه ها ، بررسی احتمال اتمام پروژه و غیره است. احتمالا استفاده از نمودار گانت یا نمودار زمانی ساده کفایت می کند ،مگر اینکه بر نرم افزارها ی برنامه ریزی پروژه مسلط باشید یا علاقه زیادی به یادگیری این نرم افزارها داشته باشید.
می توانید نمودار خالی گانت را از فروشگاه های نوشت افزار تهیه کنید. جدول 1-3 بخشی از نمودار گانت را نشان می دهد.
هر یک از فعالیت ها یا گام ها را به ترتیب در سمت راست نمودار بنویسید . در بالای نمودار ، واحد های زمانی (روز،هفته ، ماه ) را برای برنامه ریزی گام ها مشخص کنید. پیکان ها نشان می دهند هر فعالیت چه موقع شروع و چه موقع تمام می شود . فعالیت هایی که در یک زمان خاص انجام می شوند با علامت و گاهی نیز با علامت مثلث نشان داده می شوند. همان طور که در نمودار می بینید ، فعالیت شماره 1 در ابتدای هفته ی اول شروع می شود .و تا پایان همان هفته ادامه می یابد .
فعالیت شماره 3 (واگذاری تصادفی آزمودنی ها به گروه ها ) در پایان هفته ی اول به صورت یک باره انجام می شود . فعالیت شماره 9 ( مشاهده ی مستقیم ) در طول هفته های چهارم و هشتم انجام می شود . از این نمونه می توان فهمید که برخی از رویدادها باید پیش از رویداد دیگر رخ دهند و برخی رویدادها همزمان اتفاق می افتند، یعنی همپوشی دارند .
نمایش گام های پیشرفت کار و مدت زمان انجام هر گام در مراحل نوشتن پایان نامه ، شما را از زمان تکمیل پروژه مطلع می کنند.
این نمودار نشان می دهد تکالیفی که باید برای انجام پروژه انجام دهید به هم پیوسته اند و کل فرایند انجام کار روشن تر می شود. همچنین می توانید از این ابزار و سایر ابزارها استفاده کنید تا روند پیشرفت کار خود را توضیح دهید. به ویژه این توضیحات ، زمانی مفیدند که می خواهید روند پیشرفت کار را برای کسانی که خارج از دانشگاه هستند و در انتخاب آزمودنی ها به شما کمک می کنند تشریح کنید . نمودار نه تنها دقیقا بیان می کند که می خواهید چه کار کنید ، بلکه به اعضای شورا نشان می دهد درباره ی همه چیز به خوبی فکر کرده اید .
مزیت دیگری که هر نرم افزار ساده ی برنامه ریزی دارد این است که می توانید بلافاصله پیامد تغییر برنامه های خود را ببینید . اگر با برنامه ی صفحه گسترده (Spreadsheet) آشنا باشید می دانید وقتی یک متغیر در مجموعه ی داده ها تغییر کند محاسبه ی دوباره ی مقادیر مرتبط با آن متغیر نیازمند توانایی بسیارزیادی است. فرض کنید تصمیم گرفته اید در میانه ی انجام پروژه به مدت یک هفته به تعطیلات بروید و قبلا آن را پیش بینی نکرده اید .
عمه ی شما تصمیم گرفته است برای مسافرت به جزایر هاوایی برود و فکر می کند شما تنها کسی هستید که می توانید او را همراهی کنید ( البته او هزینه سفر شما را نیز می پردازد) . این سفر چه تاثیری در پروژه شما خواهد داشت ؟ آیا به سادگی می توان برنامه ی کاری را یک هفته به عقب برگردانیم ؟ یا مساله پیچیده تر است چون برخی کارها در مراحل نوشتن پایان نامه باید به طور موازی انجام شوند و به هم وابسته اند ؟
وقتی برنامه ریزی می کنید به یاد داشته باشید برنامه باید انعطاف پذیر باشد.
برخی مشکلات ممکن است شما را وادار کنند برنامه های خود را در حین اجرای پروژه تغییر دهید . باید انتظار تغییر برنامه را داشته باشید . ممکن است هنوز ندانید چگونه زمان انجام کارها را تغییر دهید . نرم افزار برنامه ریزی به شما کمک می کند تاثیر چنین تغییراتی رابر کل پروژه ارزیابی کنید. با برنامه ریزی می توانید از مشکلات پیشگیری کنید.
ممکن است بپرسید این همه توضیح درابره ی برنامه ریزی ، جدول زمانی ، نمودارها و غیره برای چیست. پاسخ این است که با کمی برنامه ریزی می توان از وقوع مشکلات بزرگ پیشگیری کرد. اگر ابتدا برای شناسایی ، ترتیب گام ها و زمان بندی آن ها کمی وقت صرف کنید بعدها از تلف شدن وقت و ناکامی جلوگیری می کنید. ما به تجربه می دانیم دانشجویانی که هر روز زمانی را برای انجام رساله ی خود برنامه ریزی کرده اند سریع تر پروژه را تمام می کنند و کمتر اذیت می شوند.داستان قدیمی درباره ی مسابقه ی لاک پشت و خرگوش را به یاد بیاورید . چه کسی برنده ی مسابقه شد؟ در مورد رساله نیز همین وضعیت مصداق دارد.
علاوه بر این ، برنامه ریزی زمانی برای رساله باعث می شود در زندگی روزمره ی خود نیز از این برنامه ریزی استفاده کنید.
همچنین اگر برنامه ریزی کنید و به آن عمل نمایید نشانه ی این است که همه ی گام ها و مراحل پژوهش را می شناسید که در این صورت ، بخش عمده ی کار را انجام داده اید و حالا وقت آن است که هر مرحله را طبق برنامه انجام دهید. بهتر است گام ها به اندازه ای باشند که بتوانید در یک روز یا حداکثر یک هفته آن ها را انجام دهید.
مراحل نوشتن پایان نامه: زمان بندی طرح پژوهشی مهارت های اجتماعی کودکان
فعالیت هفته | 1 | 22 | 33 | 44 | 55 | 66 | 77 | 88 | 99 |
1.سنجش کودکان در کلاس | ← | ||||||||
2.انتخاب کودکان و هم بازی های دلخواه آن ها | ← | ||||||||
3. واگذاری تصادفی آزمون ها به گروه ها | × | ||||||||
4. مصاحبه با هم بازی های دلخواه کودکان | ← | ← | |||||||
5. تهیه فرم مصاحبه | ×× | ||||||||
6. مصاحبه با کودکان | ← | ← | |||||||
7. تعیین رفتارهای مورد نظر | ×× | ||||||||
8. تهیه برنامه مداخله ی آزمایشی | ×× | ||||||||
9. مشاهده مستقیم | ← | ← | ← | ← | |||||
10. اجرای مداخله ی آزمایش | ← | ← | ← | ← | ← | ← | |||
11. تکرار سنجش کودکان در کلاس | ← |
نتایج را حتما درقالب اصطلاحات رفتاری بیان کنید.
مثلا عبارت « پنج مقاله را بخوان » بهتر از این عبارت است:« دو ساعت برای خواندن مقاله ها وقت بگذار.» عبارت « پنج مقاله را بخوان و رئوس مطالب آن ها را یادداشت کن » از هر دو عبارت بالا نیز بهتر است. نکته مهم این است که به برنامه عمل کنید و گام ها را به ترتیب انجام دهید.
وقتی همه ی گامها را در مراحل نوشتن پایان نامه برنامه ریزی کردید دیگر نگران نباشید . اکنون ، تنها کاری که باید انجام دهید این است که طبق برنامه ی زمانی یا روزانه ، فعالیت ها را انجام دهید. این کار شبیه به یک جوک قدیمی است که می گوید :” سوال : چطور می تونی یک فیل رو بخوری ؟ جواب : با یه گاز ” دقیقا باید به همین شیوه پروژه را انجام دهید . یکی از ما نویسندگان کتاب تصمیم گرفت برای نوشتن فصل های مربوط به خودش ، هرهفته پنج صفحه از کتا ب را بنویسد و با اجرای دقیق برنامه توانست هر ماه یک فصل را بنویسد و کتاب را طبق برنامه ی زمان بندی شده تمام کند.
یک از دانشجویان ما در ابتدای هر ترم همه ی کلاس ها ، مطالعات ، نوشتن مقاله ها و پروژه های کلاسی خود را برنامه ریزی می کرد.
او برای هر روز خود برنامه ریزی می کرد . وقتی سایر دانشجویان از او می پرسیدند با وجود چنین برنامه ی محدود کننده ای چطور می تواند زندگی کند پاسخ داد برخلاف آنچه که شما فکر می کنید آزادی عمل زیادی دارم . او اکنون نیازی ندارد به این فکر کند چه کارهایی باید انجام دهد و نگران باشد که آیا کارها انجام می شوند . می تواند از زمان خود بهتر استفاده کند و حتی به طور برنامه ریزی شده تفریح کند و می داند اگر دقیقا مطابق برنامه عمل کند همه ی کارها انجام خواهند شد . این روش برای همه کارایی ندارد اما پیام روشنی دارد: وقتی می دانید چه کارهایی باید انجام دهید و طبق برنامه عمل می کنید ، وقت خود را با خوش گذرانی های بیهوده تلف نمی کنید.
نکته دیگری که باید به یاد داشته باشید این است که وقتی برنامه ریزی می کنید باید روابط اجتماعی نیز وقت اختصاص دهید.
برقراری تعادل بین فعالیت های حرفه ای و زندگی شخصی کار آسانی نیست . وقت گذاشتن برای سلامت شخصی ، دوستان و خانواده مهم است اما باید طوری برنامه ریزی کنید که بتوانید رساله را طبق برنامه پیش ببرید.زمان بندی و برنامه ریزی افراطی ممکن است راهی برای فرار از کار باشد. اهمال کاری و اجتناب احتمالا باید جزء بیماری های روانی باشند که در راهنمای تشخیصی و آماری بیماری های روانی (1994 DSM) آمده اند. اهمال کاری و اجتناب مانع تکمیل پایان نامه و رساله می شوند .
گاهی از برخی چیزها در مراحل نوشتن پایان نامه اجتناب می کنیم . اهمال کاری و اجتناب اگر به صورت افراطی باشند مانع تمام شدن پروژه می شوند. بنابراین برای غلبه بر اهمال کاری و اجتناب باید از این قاعده پیروی کنید:
در همه ی کارها می توان تنبلی و اجتناب کرد به جز پایان نامه یا رساله. این قاعده را درشت بنویسید و روی دیوار بچسبانید.می توانید این قاعده را هر روز به خود یاد آوری کنید . برخی دانشجویان ما این توصیه را در ذهن خود نگه می داشتند و اهداف خود را هر روز به در یخچال یا روی کامپیوتر می چسباندند تا آن ها را فراموش نکنند.
اگر از توصیه هایی که در ابتدای همین فصل مطرح شده اند پیروی کنید می توانید بر اهمال کاری و اجتناب غلبه کنید . اگر پروژه را به گام های کوچک تقسیم کرده اید ترتیب گام ها را نیز مشخص نموده اید و برای هر کدام از گام ها مهلت زمانی تعیین کرده اید ، زمینه را برای حرکت رو به جلو و تکمیل پروژه فراهم کرده اید . انجام هر گام به شما انرژی می دهد و کاررا به پیش می برد . به این نکته توجه کنید که انجام کارها به شما انگیزه می دهد تا سایر کارها را نیز انجام دهید. در مورد پروژه نیز همین وضعیت حاکم است. با انجام هر کار کوچک در هر روز به نظرمی رسد انرژی برای انجام کارها بیشتر می شود و این انرژی روز به روز افزایش میابد و پروژه را به پایان می رساند.
بیشتر اوقات، اهمال کاری در مراحل نوشتن پایان نامه در مرحله ی نوشتن رخ می دهد، یعنی نوشتن پروپوزال و نوشتن نسخه نهایی پایان نامه یا رساله . اگر با وجود برنامه ریزی یا سایر اقدامات نتوانستید بر اهمال کاری غلبه کنید احتمالا در دام جملات زیر گرفتار شده اید:
- « نمی توانم کار را شروع کنم . خیلی سخت است.» احساس درماندگی نشانه ی این است که پایان نامه یا رساله را به گام های کوچک تقسیم نکرده اید . از همین امروز شروع کنید و پایان نامه یا رساله را به گام های کوچک و دست یافتنی تجزیه کنید. اگر نمی توانید مطابق برنامه عمل کنید، ابتدا کارهایی را که جذاب ترند و به شما انرژی می دهند انجام دهید.
- « نمی توانم روی پایان نامه یا رساله ام کار کنم مگر اینکه وقتم کاملا آزاد باشد و تا تابستان آینده وقتم آزاد نیست.»این یک توجیه خلاقانه برای به تعویق انداختن کار است. واقعیت این است که حتی با اختصاص دادن کمی وقت می توانید کار را پیش ببرید . یعنی حتی نمی توایند هفته ای سه ساعت روی پایان نامه یا رساله کار کنید؟ می توانید با کار مداوم ( هر چند آهسته) پایان نامه یا رساله را تمام کنید.
طوری برنامه ریزی کنید تا اوقاتی که عملکرد مغزی بهتری دارید تکالیف دشوارتر را انجام دهید. تکالیف ساده تر را زمانی انجام دهید که احتمالا خسته هستید یا ذهنتان کاملا متمرکز نیست.
- « چیز زیادی برای نوشتن ندارم» مطالب کافی مطالعه نکرده ام ، مسئله را به خوبی روشن نکرده ام، یا فرضیه های خوبی تدوین نکرده ام ). این نوعی تفکر کمال گرایانه است:« اگر مطالب کامل نباشند نمی توانم آن ها را بنویسم. ». هیچ پیش نویسی برای بار اول کامل نیست . با وجود این که می دانید مطالب کامل نیستند آن ها را بنویسید ، سپس پیش نویس ها را اصلاح کنید.
تردید در توانایی های شخصی ، مشکل جدی تری است:« خیلی باهوش نیستم، هیچ وقت نمی توانم کارها را تمام کنم ، نمی توانم رضایت استاد راهنما را جلب کنم ، بالاخره استادم می فهمد که من متقلب و حقه بازم» ( رودستام و نیوتن ، 2001 ) . این خود گویی ها اعتماد به نفس شما را کم می کنند و باعث تفکرات و هیجان های منفی در شما می شوند . پایان نامه یا رساله دشوار و چالش انگیز است ، به این معنی نیست که شما کم هوش ، متقلب یا کم کار هستید .
بیشتر افراد هنگام روبه رو شدن با تکالیف دشوار و پیچیده ، چنین افکار وهیجان ها یی دارند که طبیعی است.
- برخی افراد یاد می گیرند کارها را انجام ندهند مگر اینکه مهلت انجام کارها درحال اتمام باشد. آن ها تمام شب بیدار می مانند تا مقاله بنویسند ، برای امتحان پایان ترم درس بخوانند ، پروپوزال بنویسند وغیره. این افراد هنگام نوشتن پایان نامه و رساله دچار مشکل بزرگی می شوند زیرا پایان نامه و رساله را نمی توانند در زمان کوتاه تمام کنند. اگر جزء این دسته از افراد هستید پیشنهاد می کنیم پایان نامه یا رساله را به بخش های مختلف تقسیم کنید و برای هر بخش ، مهلت زمانی تعیین کنید.ابتدا پایان نامه و رساله را به بخش های مختلف تقسیم کنید و برای انجام هر بخش ، مهلت زمانی واقعی و دقیق تعیین کنید. شاید در برخی دوره های تحصیلات تکمیلی مهلت زمانی وجود داشته باشد. مثلا در برخی دوره ها ، دانشجویان بالینی نمی توانند بدون تصویب پروپوزال وارد دوره ی کارورزی شوند . اگر در رشته ی شما چنین مهلت زمانی وجود ندارد می توانید به همراه استاد راهنما برای خودتان مهلت زمانی تعیین کنید . مثلا اگر می خواهید برای یک فعالیت علمی درخواست کاربدهید ، استاد راهنما می تواند بگوید فقط پس از جمع آوری و تحلیل داده ها به شما توصیه نامه می دهد. دیگر زمان بندی ها ، مثل زمان گرفتن پذیرش مقاله از کنفرانس نیز می توانند به شما در انجام پروژه کمک کنند.
راه دیگر این است که طبق اصل پریماک (Premack)عمل کنید.
پریماک ، روانشناسی بود که این اصل را مطرح کرد. این اصل ساده می گوید ابتدا رفتارهایی را انجام دهید که فراوانی کمتری دارند و سپس رفتارهایی را که فراوانی بیشتری دارند انجام دهید. یعنی مثلا ابتدا روی پایان نامه یا رساله تان کار کنید و سپس به خرید بروید یا بخوابید . این قاعده را در زندگی تان بکار ببرید تا به سادگی پایان نامه یا رساله را تمام کنید:« اول کار ، بعد تفریح»
می توانید پس از انجام هر بخش از پایان نامه یا رساله به خودتان جایزه بدهید .
مثلا می توانید در مراحل نوشتن پایان نامه پس از تهیه ی پیش نویس نهایی پروپوزال ، به تفریح بروید اماپیش از کامل شدن پروپوزال به سفر نروید . همچنین می توانید از دوستان و نزدیکان خود بخواهید تا شما را تشویق و حمایت کنند. در پایان ، از اعضای خانواده و دوستان بخواهید شما را به ادامه ی کار تشویق کنند . دستاوردهایتان را با دوستان در میان بگذارید تا شما را تشویق کنند. برخی دانشجویان که مشغول نوشتن رساله هستند یک گروه تشکیل می دهند واز پیشرفت یکدیگر حمایت می کنند .
می توانید نمودار پیشرفت کارتان را روی در یخچال بچسبانید تا اعضای خانواده آن را ببینند و شما را تشویق کنند .
هنگام نوشتن رساله ممکن است مشکلات دیگری به وجود آیند و پیشرفت کار را دشوار کنند. بسیاری از دانشجویان به کمک دوستان ، استادان ، همسالان و مقاله هایی مانند مقاله حاضر می توانند بر این مشکلات غلبه کنند . اگر مشکلات هیجانی دارید نمیتوانید زمان را به درستی مدیریت کنید می توانید از درمانگران یا متخصصان کمک بگیرید.
نکته ای که بارها تکرار می کنیم این است که کلید به پایان رساندن پژوهش ، حرکت روبه جلو است. هر چند درباره ی زمان بندی و برنامه ریزی توصیه های زیادی کرده ایم ، راهای زیادی برای تکمیل پایان نامه یا رساله وجود دارند. به کمک دانش ، امکانات محیطی ، دور اندیشی و برنامه ریزی ، راهی را انتخاب کنید که برای شما مناسب تر است و مطمئن باشید موفق می شوید.
الو تز برندی متفاوت در رساله