فرمت پایان نامه ارشد
در این قسمت فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد که مورد قبول اغلب دانشگاه های آزاد و سراسری است ارائه و نحوه نگارش آن ها بیان می گردد.
صفحه های ابتدای فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد
معمولا در تدوین پایان نامه رسم آن است که بعد از جلد و پیش از مقدمه، صفحه هایی به شرح زیر آورده شود. این صفحات در فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد تمام دانشگاه ها توصیه شده است:
- صفحه روی جلد پایان نامه
- صفحه ذکر نام خداوند
- صفحه تشکر (سپاسگزاری )
- صفحه اهداء ( تقدیم )
- فهرست مطالب
- فهرست شکل ها
- فهرست جدول ها
- خلاصه ( چکیده ) تحقیق
شرح کارکرد هر یک از صفحه هایی که در پی می آید درپشت آنها آمده است. معمولا این صفحه ها شماره عددی ندارند و در آنها از زیبا سازی های هنری استفاده می شود و با حروف الفبا یا رومی (،،…) مشخص می شوند.
محل آرم
نام دانشکده/ مرکز آموزشی
برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(MBA) / دکتری (DBA) در
رشته…………….. گرایش ……………..
عنوان (موضوع)
………………………
…………………………
استاد راهنما
سرکار خانم دکتر /جناب آقای دکتر …………………..
استادان مشاور
………………. …………………….
استادان ناظر
……………. …………………..
دانشجو
…………………………………
سال تحصیلی
………………………………..
تذکر : این صفحه در روی جلد و اولین صفحه بعد از جلد پایان نامه قرار می گیرد.
الف) عنوان ( موضوع )
عنوان ، جمله ناقصی است که بر روی جلد پایان نامه آورده می شود .هر عنوان ، در واقع دریچه ای است تا از طریق آن خواننده با محتوای تحقیق آشنایی کلی پیدا کند.با تامل در عنوان هر تحقیق ، می توان قلمرو جستجوی پژوهشگر را درک کرد. عنوان تحقیق ، ایجاد کننده انتظار و ذهنیتی است که چگونگی قضاوت درباره پایان نامه را تعیین می کند. نگارنده یک پایان نامه همواره باید دغدغه ی آن را داشته باشد که موضوع خود را به گونه ای عنوان گذاری کند که در خواننده انتظاراتی فراتر یا کم تر از آنچه درون پایان نامه است ایجاد نشود و ذهنیتی بجا در او به وجود آید .عنوان باید به گونه ای باشد که خواننده را در خواندن پایان نامه تشویق و ترغیب نماید.
برای دستیابی به یک عنوان خوب ، توصیه های زیر مطرح می شود:
- استفاده از واژه ها و اصلاح های دقیق و علمی
- ایجاد وزن و آهنگ خاص در جمله
- کوتاه و مختصر بودن (عدم به کارگیری واژه ها مترادف)
- رعایت سلاست وبلاغت در جمله بندی
- غیر پرسشی بیان شدن
- به صورت جمله ی ناقص آن را بیان کنید
- به کار گیری دقیق واژه هایی مانند : «بررسی»، «پژوهش»، «تبیین »و «طراحی …» باتوجه به روش تحقیق انتخاب شده .
- مشخص کردن جامعه آماری ( نام سازمان ، گروه …) در عنوان (1)
به طور کلی درباره جمله بندی می توان گفت : عنوان باید فشرده و مختصر باشد و هدف های تحقیق را به روشنی نشان دهد. عنوان تحقیق ، نباید بیش از آن چیزی که از تحقیق به دست می آید ادعا کنند.عنوان نباید غیر دقیق ، کلی و نا مشخص بیان شود و انتظاری ایجاد نکند که محتوای پایان نامه نتواند آن را برآورده کند. (بست 1372، 467)
ب) نام استاد راهنما(Supervisor) و مشاوران
هر داشکده ای چگونگی انتخاب راهنما و مشاوران مقررات خاصی در فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد دارد. پاره ای از دانشکده ها،دانشجویان، مجاز به انتخاب استادان دلخواه خود هستند و در پاره ای دیگر در فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد این حق انتخاب ، محدود و مشروط شده است و استادان توسط شوراهای تحصیلات تکمیلی به دانشجویان تحمیل می شوند. در چنین شرایطی نتیجه آن است که از همان ابتدا ، تحقیق به یک امر اجباری برای دانشجو تبدیل می شود.
«افراط »و «تفریط» ها دذ شیوه انتخاب استادان ریشه در عملکرد غلط پاره ای از استادان ، دانشجویان و سیاست های نادرست آموزشی دانشکده ها دارد.
دربیشتر دانشکده ها،شرایط به گونه ای است که استادانی با درخواست های فراوان برای پذیرش مسئولیت راهنمایی یا مشاوره از سوی دانشجویان روبرو هستند و به بعضی دیگر از استادان ، تنها عده خاصی از دانشجویان مراجعه می کنند، لذا اگر چارچوبی تهیه شود که وظیفه های متقابل استادان و دانشجویان در فرایند پایان نامه نویسی نسبت به یکدیگر روشن شده باشد، بسیاری از فشارهای روانی ، دوباره کاری ها و هزینه ها … کاهش پیدا می کند.
ضرورت این چارچوب ، از آنجایی است که تهیه ی یک پایان نامه نویسی چه نوع هماهنگی هایی را با استادان خود به عمل آورد و بعد از اتمام چه فعالیت ها و مرحله هایی از کار ، باید به استاد خود گزارش ارائه دهد.
متأسفانه به علت آشفتگی در انتظارات متقابل استاد از دانشجو و برعکس این رابطه ها مخدوش و ناهماهنگ است و مشکلاتی مانند زیر رخ می دهد:
- اظهارات نامعقول استاد درباره محتوای پایان نامه در حین و پایان کار .
- ارایه ی پایان نامه ی کامل توسط دانشجو به استاد بدون کوچک ترین هماهنگی با استادان در طول فرایند پایان نامه نویسی .
- عدم کسب تایید دانشجو از استاد درباره ابزارهای گرد آوری اطلاعات طراحی شده و اقدام به گرد آوری اطلاعات در نمونه آماری و ارایه نتیجه های آن به استاد.
- تناقض بین دیدگاه های استاد راهنما – مشاوران و سرگردانی دانشجو در کشاکش تظهار نظر های نا هماهنگ آنها .
- مشخص نبودن ساز و کار تقسیم کار بین استاد راهنما و مشاوران و سرگردان ماندن دانشجو درمیان اظهارات استادان که هر یک ارایه مشورت در بخش های گوناگون پایان نامه را جزء وظیفه دیگری می داند.
صفحه به نام خدا
صفحه
نام خداوند
توضیح :
معمولا دانشجویانی که باورمند به وجود خداوند متعال ، هستند برای تیمن و تبریک پایان نامه خود ، بعد از صفحه روی جلد ، صفحه ای را با نام خداوند متعال مزین می سازند.
توصیه می شود برای این کار از اسامی استفاده شود که حالت هنری دارند تا پایان نامه زیباتر شود. در صورت امکان اگر این صفحه رنگی باشد جذاب تر خواهد بود.مانند زیر:
صفحه سپاسگذاری
تشکر ( سپاسگزاری / قدر دانی )
توضیح :
معمولا دانشجویان از کسانی که در مرحله های گوناگون تحصیلی ، آنان را در یاد گیری، تحقیق ، به ویژه در تهیه و تدوین پایان نامه یار ی کرده اند تشکر و قدر دانی می کنند . پیداست شیوه بیان و ساختار و جمله های تقدیم نامه ، اگر تکراری نباشد و از شیوه های جدید و خلاقانه ای استفاده شود، جذابیت بیشتری خواهد داشت. برای نمونه:
1.چگونه سپاسگزارم تورا…
که با حلم خویش
شکوفایی درخت علم را
در برهوت جان من
به انتظار نشستی
2. سپاس می گزارم
تمامی رنج های استادانم را
3. با تشکر از :
همراهی همسر مهربانم
صفحه اهدا
صفحه
اهدا( تقدیم / پیشکش )
توضیح :هر پایان نامه ، حاصل چند سال تلاش پیگیر و پر زحمت است، لذا برای هر دانشجویی از ارجمندترین دستاوردهای ایام تحصیل است، لذا دانشجویان آن را به عزیزترین نزدیکان و کسان خود تقدیم و پیش کش می کنند. . با این کار توجه خود را به آنان نشان می دهند و ارزش آنها را پاس می داند. اگر جمله های اهداء با زبان ادبی و هنری ، بیان شوند گیرایی بیشتری خواهند داشت.
مثال 1)
تقدیم به آنان که شادی و غم به رضای دوست می سنجند
مثال 2)
برای تو ،
که ذره های بودن ، در کشش های یادت
جمع می آمدند وآنگاه واژه ها از
«عدم » تا « اقلیم وجود » راه سپردند.
مثال3)
نثار لحظه های خوش با تو بودن
مثال4)
برای مادرم ، پدرم، دو نشانه بزرگ مهربانی جاودانه
صفحه فهرست مطالب
توضیح :
معمولا فهرست مطالب در فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد ، چند صفحه است که خواننده را با آنچه در پایان نامه آمده است آشنا می سازد. هر فهرست ، برداشتی کلی درباره محتوا ایجاد می کند و باید به گونه ای تنظیم شود که خواننده به آسانی بتواند قسمت مورد نظر خود را پیدا کند . پرسشی که درتهیه فهرست مطالب باید به خوبی به آن پاسخ داد این است که :
در فهرست چقدر باید عنوان های جزئی آورده شود ؟
پاسخ به این پرسش از آن رو اهمیت دارد که اگر جزئیات بیش از حد در فهرست آورده شود ، موجب زیاد شدن صفحه ها و تکراری شدن شماره ها می شود و مایه ملال خواننده خواهد شد .اگر عنوان ها از حد لازم کمتر باشد خیلی از مطالب مطرح نمی شوند و خوانندگان سرگردان شده و در نتیجه خواننده به خواندن پایان نامه علاقه مند نمی شود . « یک فهرست محتوایی خوب ، خلاصه ای از محتوای گزارش را ارایه می دهد . رابطه ی میان تقسیم عنوان ها به اصلی و فرعی ، با نوشتن عنوان ها ، و شماره ی فصل های اصلی با حروف و اعداد بزرگ و عنوانهای فرعی با حروف و اعداد ریزتر نشان داده می شود.»
(بست، 1372،469)
انواع فهرست
معمولا در فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد دو نوع فهرست مطالب تهیه می کنند:
الف: فهرست اجمالی ( کلی):
که معمولا یک صفحه یا کمتر است و در آن عنوان فصل ها و بخش ها آورده می شود.
ب: فهرست تفصیلی (جزیی):
تمامی مطالب فصل ها و بخش ها به طور جزیی تر در این نوع فهرست بیان می شود.
صفحه فهرست شکل ها
توضیح:
معمولا در هر پایان نامه تعدادی شکل ، تصویر ، نمودار و نگاره… وجود دارد که به تناسب موضوع در فصل ها پراکنده هستند. لذا دانشجو برای آسانی دستیابی به شکل ها ضمن تهیه ی یک فهرست ، با آوردن شماره صفحه های آنها ، جای آنها را به شیوه زیر که جزوی از فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد است نیز روشن کند:
الف: شیوه های گوناگون برای شماره گذاری
این شیوه می تواند یکی از سه حالت های زیر باشد:
- شماره گذاری مسلسل از (1) تا آخر در کل پایان نامه
- شماره گذاری بر اساس بخش های، فصل ها و قسمت ها به شیوه زیر:
برای مثال :
شکل شماره (2 – 1 – 15 ) : مدل ساده ی سازمان در قالب یک سیستم
یاد آوری ها :
- در این شیوه، هر قسمت ، جزئی از یک فصل در نظر گرفته می شود . این نوع تقسیم بندی ، می تواند برعکس نیز باشد.
- دانشجو باید مشخص کند در پایان نامه ، به چه چیزهایی شکل ، تصویر ، نمودار یا نگاره گفته می شود . معمولا تمام موردهایی که حالت جدولی و عددی ندارند در فهرست شکلها گنجانیده شده و نامی برای آن تعیین می کنند .
- شرح کوتاهی در زیر هر شکل بعد از شماره آورده می شود و اگر شکل ، مربوط به متنی باشد که از آن نقل قول شده است ، باید آدرس منبع نیز در زیر شکل آورده شود.
صفحه فهرست جدول ها
توضیح:
معمولا یک جدول، به سطر ها وستون هایی گفته می شود که در آن تعدادی عدد و رقم بر اساس منطق خاصی طبقه بندی شده اند . این جدول ها براساس نوع رابطه ای که با مطالب گوناگون دارند در متن پایان نامه پراکنده هستند. ممکن است خوانندگان با توجه به نیازهایی که دارند بخواهند به طورمستقیم و بدون جستجوی تمام صفحه ها ، به جدول مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند ، لذا طبق فرکت پایان نامه کارشناسی ارشد توصیه شده توسط اغلب دانشگاه ها ضرورت دارد فهرستی برای جدول های هر پایان نامه فراهم آید.
یادآوری:
برای شماره گذاری جدول ها ، نیز می توان از شیوه شماره گذاری برای شکل ها استفاده کرد.
صفحه خلاصه(چکیده)
توضیح:
یک پایان نامه ، در برگیرنده اطلاعاتی است که آگاهی بر تمام جزییات آن ، نیازمند زمان زیادی است، و چنین زمانی برای بیشتر افراد فراهم نمی شود . لذا دانشجو با چکیده سازی و خلاصه کردن، این امکان را ایجاد می کند تا افراد امکان بهره گیری از مطالب پایان نامه را داشته باشند. چکیده جز لاینفک فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد تمام دانشگاه هاست.
درتهیه یک خلاصه خوب باید ویژگی های زیر را رعایت کرد:
1) مطالب مهم اما مختصرآورده شود و بیانگر کلیات پایان نامه باشد.
2) تاکید بر دستاوردهای تازه پایان نامه که خواننده را بیشتر با پژوهشگر و دیدگاههای او آشنا می سازد.
3) شفاف و روان نگاشته شود .
4) واژه ها و مفاهیم کلیدی در ابتدای آن وارد شود .
نکته های لازم در خلاصه نویسی
بهتر است که یک خلاصه بتواند به پرسش های زیر پاسخ دهد:
- پایان نامه درباره چیست و هدف آن چه بوده است.
- در این پایان نامه به چه پرسش هایی پاسخ داده یا برای چه مسائلی راه حل پیدا شده است.
- موضوع چه اهمیت و ضرورتی از دیدگاه نظری و علمی دارد .
- چه فرضیه هایی و براساس کدام مبانی مطرح بوده اند.
- کدام روش برای تحقیق برگزیده شده است.
- فرضیه ها چگونه آزموده شده اند و با چه ابزارهایی ، داده ها ، گرد آوری شده اند؟
- سرانجام یافته ها و پیشنهادهای تحقیق ، کدامند؟
یاد آوری :
پاره ای از دانشجویان ، خلاصه پایان نامه را همراه با ترجمه انگلیسی آن در انتهای پایان نامه می آورند که توسط برخی از دانشگاه ها در فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد توصیه شده است .
وجود یک خلاصه در ایتنرنت باعث می شود تا پژوهشگران به اصل پایان نامه مراجعه کنند.
صفحه مقدمه ( دیباچه / پیشگفتار )
توضیح :
معمولا نگارنده در مقدمه پایان نامه سعی می کند با آوردن مطالبی برای خواننده ذهنیت مناسبی درباره پژوهش ایجاد کند و با این کار دریچه ای کلی را بر روی ذهن خواننده بگشاید و او را با دور نمایی از تحقیق مورد نظر خود آشنا کرده و برای فهم مطالب آماده کند. در واقع هدف اصلی از نگارش مقدمه، هدایت خواننده از بیرون به درون متن است. یک مقدمه خوب علاوه بر این که خواننده را به سوی متن اصلی می کشاند موضوع رانیز تقویت خواهد کرد.
موضوع زمانی بهتر درک خواهد شد که مقدمه ای در راستای تقویت آن آورده شود . نگارش یک مقدمه ی خوب و مناسب که بتواند خواننده را به سوی متن اصلی بکشاند یک ضرورت است. (میرزایی،1389،89)
یادآوری :
معمولا در فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد، برای شماره گذاری صفحه های مقدمه از حروف الفبا ( الف ، ب، پ،…) یا اعداد رومی استفاده می شود.
پاره ای از افراد به جای مقدمه از واژه هایی مانند :« دیباچه » ، « پیشنگار »، « درآمد » ، و« پیشگفتار »…استفاده می کنند که توسط برخی از دانشگاه ها در فرمت پایان نامه کارشناسی ارشد توصیه شده است.
الو تز برندی متفاوت در رساله
